AI en aansprakelijkheid: een complexe realiteit

De inzet van kunstmatige intelligentie (AI) groeit razendsnel in sectoren zoals bijvoorbeeld IT, recht, consultancy, zorg en accountancy. Van slimme contractanalyses tot voorspellende diagnoses – AI is niet meer weg te denken uit de moderne beroepspraktijk. Maar met deze groei komen ook nieuwe vragen, onzekerheden en risico’s. Wat gebeurt er als AI een fout maakt? En wie is er dan aansprakelijk?

AI: kansen én risico’s voor professionals

AI helpt professionals om sneller en efficiënter te werken. Maar juist omdat AI-systemen vaak als black box opereren – met uitkomsten die gebruikers niet altijd kunnen verklaren – ontstaat er een nieuw type risico: fouten of schade veroorzaakt door algoritmes.

Stel, een adviseur vertrouwt op AI-gegenereerde data om een klant te adviseren, maar deze informatie blijkt onjuist. Of een AI-tool in de zorg doet een onjuiste risico-inschatting, met medische schade als gevolg. In zulke gevallen komt al snel de vraag op: wie is verantwoordelijk? De gebruiker, de ontwikkelaar of de opdrachtgever?

Juridisch grijs gebied

De Europese AI-verordening (AI Act) geeft enige richtlijnen over risicoklassen van AI-systemen, maar laat de vraag naar civielrechtelijke aansprakelijkheid grotendeels open. In Nederland en andere EU-landen zal dit dus worden ingevuld via bestaande aansprakelijkheidsregels, zoals die rondom beroepsfouten.

Voor professionals betekent dit onzekerheid: kan ik aansprakelijk worden gesteld voor schade die deels of geheel door AI is veroorzaakt? En valt dat onder mijn beroepsaansprakelijkheidsverzekering?

Dekking aansprakelijkheid bij AI fouten

Sommige verzekeraars zijn terughoudend met het dekken van risico’s waarbij kunstmatige intelligentie een rol speelt, vooral als het gaat om:

  • het ontbreken van menselijke controle of toetsing;
  • zelflerende systemen die autonoom handelen;
  • advies dat geheel of grotendeels gebaseerd is op niet-transparante algoritmes;
  • sectoren waar de aansprakelijkheid door AI juridisch complex is (bijv. medische zorg, juridische dienstverlening, IT).

Mogelijke voorbeelden van terughoudendheid (op basis van marktinformatie en praktijkervaring):

  • Verzekeraars die actief zijn in de IT- en cybersector kunnen uitsluitingen opnemen voor fouten die (mede) veroorzaakt worden door autonome systemen of onvoorspelbaar algoritmisch gedrag.
  • Beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen voor softwareontwikkelaars of AI-consultants bevatten soms bijzondere bepalingen voor softwarefouten of gebruik van externe datamodellen.

Hoe herkent u een mogelijke uitsluiting van schade door AI?

Let in de polisvoorwaarden vooral op zinsneden als:

  • “geen dekking voor schade veroorzaakt door zelflerende systemen zonder menselijke controle”;
  • “uitsluiting voor technologieën waarvan het functioneren onvoldoende controleerbaar of reproduceerbaar is”;
  • “geen dekking voor schade veroorzaakt door het gebruik van voorspellende modellen zonder toetsing op juistheid”

Belangrijke tips:

  • Vraag altijd om de exacte polisvoorwaarden voordat u een beroepsaansprakelijkheidsverzekering afsluit en bekijk de uitsluitingen.
  • Laat u adviseren door een gespecialiseerde tussenpersoon die op de hoogte is van ontwikkelingen rond AI en aansprakelijkheid.
  • Kies een verzekeraar die expliciet bevestigt géén generieke AI-uitsluiting toe te passen, zoals sommige aanbieders inmiddels doen als marketingonderscheid. Zekerheid in onzekere tijden.

De juridische kaders rondom AI zullen zich snel verder ontwikkelen. Tot die tijd is het essentieel dat professionals kunnen rekenen op een verzekeraar die meebeweegt met technologische veranderingen en geen ruimte laat voor interpretatie of uitsluiting als het erop aankomt.

Laat u vrijblijvend adviseren

Werkt u als zzp’er, adviseur of professional en gebruikt u AI in uw dienstverlening? Laat u dan goed adviseren over de juiste beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Plan vrijblijvend een adviesgesprek – wij denken graag met u mee!


Meer nieuws over beroepsaansprakelijk­heids­verzekering­en

21-03-2025

Dekking beroepsaansprakelijkheidsverzekering en optionele uitbreiding

Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV) beschermt ondernemers en bedrijven tegen schadeclaims als gevolg van beroepsfouten, zoals verkeerd advies, contractbreuken of nalatigheid. Maar wist u dat er naast de standaarddekking ook optionele uitbreidingen zijn die extra zekerheid bieden? In deze blog bespreken we enkele belangrijke aanvullende dekkingen, zoals verzekerd of vangnet verweer en een cyberverzekering.

Lees verder
26-02-2025

Schijnzelfstandigheid als zakelijk dienstverlener: waar moet u op letten?

Schijnzelfstandigheid is een belangrijk thema voor zzp'ers in elke branche. In dit blog leest u het laatste nieuws over schijnzelfstandigheid en ontdekt u waar u als zakelijk dienstverlener op moet letten om schijnzelfstandigheid te voorkomen.

Lees verder
13-12-2024

Aandachtspunten bij de Vereende BAVAM-polis: Wat u moet weten!

De Vereende biedt beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen aan (BAVAM-polis) die in sommige gevallen aantrekkelijk kunnen lijken, maar deze polissen bevatten belangrijke beperkingen die niet in het voordeel van de verzekerde werken.

Lees verder
11-12-2024

De goedkoopste beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor ZZP vinden met de beste dekking

Als zelfstandig professional (ZZP’er) werk je hard om je bedrijf op te bouwen. Maar wat gebeurt er als er iets misgaat? Een fout of nalatigheid in je werk kan grote financiële gevolgen hebben, zoals schadeclaims van klanten. Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV) is dan onmisbaar. In dit blog leggen we uit waarom deze verzekering nodig is, hoe je de juiste dekking vindt en waarom goedkoop soms duurkoop kan zijn.

Lees verder
22-11-2024

Het verschil tussen een polis en een verzekeringsverklaring

De polis is het formele contract tussen de verzekerde en de verzekeraar, terwijl de verzekeringsverklaring een document is dat wordt gebruikt om de dekking aan derden te bevestigen.

Lees verder